Amour

            Geride bıraktığımız yılın kuşkusuz en başarılı işlerinden biri Amour idi. Daha film çekim aşamasında iken yönetmen koltuğunda Haneke’nin oturması ve dupduru oyunculuğuna her zaman hayran olduğum, Fransızların şahane aktrisi Isabelle Huppert’in de filmde yer alacak olması yeteri kadar heyecan vericiydi. Hal böyle olunca, Türkiye’deki ilk gösterimini yaptığı Filmekimi için saatlerce sıra beklememin açıklayıcı bir nedeni oluyor.

        Amour’u dün gece bir de Beyoğlu Sineması’nda izledim. Her başarılı film gibi bir kereden çok izlenmeyi hak ediyor. Haneke, bu filminde de ondan beklenildiği üzere yine rahatsız edici ve bir o kadar da kusursuz bir işe imza atmış.

                Film, bizi seksenli yaşlarında olan bir çiftin Paris’deki evlerine konuk ediyor. Bir anda kendimizi Georges(Jean-Louis Trintignant) ve Anne’nin (Emmanuelle Riva) özeli içinde buluyoruz. Filmin adına aldanıp, fikrimize idealize edilerek yerleştirilmiş türde bir “AŞK” ile karşılaşacağınızı düşündüğünüz takdirde kesinlikle yanılacağınız bir iş bu. Çünkü Haneke bizleri, revize ederek anlamını genişlettiği bir aşk tarifi ile baş başa bırakıyor. Bu tarife, hepimizin bildiği fakat iş, üzerine konuşmaya geldiğinde sınıfta kaldığımız ve karanlıkta bıraktığımız duyguları ekleyerek yapıyor bunu.

                Çiftin arasındaki ilişkinin geçmişteki derinliği, kimi kapatılamamış hesaplar, kırgınlıklar, bu hastalık ile tekrar su yüzüne çıkıyor. Georges’un, su içmemekte direndiği için Anne’e tokat atması geçmişten günümüze taşıdığı bir gömülü şiddet olabilir. Başka bir sahnede ise Anne Georges’a “ Bazen bir canavara dönüşebiliyorsun, ama çok naziksin!” dediğinde çiftin geçmiş meselelerine göz kırpıyor. Tabi bütün bunların ötesinde Georges’un Anne’e gerçek bir aşk ile bağlı olduğu yadsınamaz. Beni en çok etkileyen nokta ise Georges’un kendisi için değil Anne’in çektiği acılar yüzünden acı çekiyor olmasıydı. Hayatta sevdiklerimiz için çektiğimizi düşündüğümüz acılar dâhi çoğu zaman kendi bencil yaradılışımızdandır. 

               Haneke, bir iç mekan filmi olarak kurguladığı Amour’da ustalığını detaylardaki özen, başarılı senaryo yazımı ve eşsiz anlatım diliyle bir kez daha kanıtlamış. Öte yandan bir Schubert sever olduğu, bu filmden de anlaşılabilir. Film boyunca Schubert’in güzel müziğiyle biraz olsun okşuyor bizleri.

             Filmin oyuncu kadrosu ise tek kelimeyle müthiş. Haneke’nin sade ama sert anlatımına Emmanuelle Riva, Jean-Louis Trintignant ve Isabelle Huppert  yalın ve etkileyici oyun güçleri ile çok şey katıyorlar. Hiroshima, Mon Amour(1959) ile belleklerimize bir daha silinmemek üzere kazınan, şu anda seksen beş yaşında olan Emmanuelle Riva ayakta alkışlanası bir performans sergilemiş. Oscar için aday gösterildiği En İyi Aktris dalında bu yılki en güçlü isim olmakla beraber aynı zamanda ödülü en çok hak eden isim olduğu kanısındayım. Bu deneyimli oyuncu kadrosuna birde Fransız piyanist Alexandre Tharaud eşlik ediyor. Ayrıca filmin Cannes'dan "Altın Palmiye" ve Golden Globes'dan "Yabancı Dilde En İyi Film" ödülleri ile döndüğünü unutmamak lazım.

            Sonuç itibariyle, Haneke yine sert bir o kadar da inceliklerle dolu bir filmle karşımızda. Haneke filmleri, sizi her defasında hayata dair öyle bir  an içinde bırakır ki adeta size “Bakalım şimdi ne yapacaksınız?” diye sorar. Hatta kimi zaman, filmde iki kez yanlışlıkla çiftin evine giren güvercin pozisyonuna düşersiniz.

               İzlenmesi gereken, göz kamaştırıcı sadelikte ve usta bir sinema güzellemesi. Sinema salonundan en rahatsız siz ayrılın efendim!

Filmin Künyesi

Filmin Adı: Amour

Yönetmen: Michael Haneke

Senaryo: Michael Haneke

Oyuncular: Jean-Louis Trintignant,  Emmanuelle Riva, Isabelle Huppert 

Yapım: 2012

Alice Doesn’t Live Here Anymore

         Alice Doesn’t Live Here Anymore, yönetmeni Martin Scorsese’nin filmografisinde ayrıksı bir yere sahip, 1974 yapımı bir kadın filmi.

                                                    

          Film, sinema tarihinin masalsı filmlerinden Oz Büyücüsü’ne(1939)[1] nostaljik bir gönderme ile başlıyor. Alice (Ellen Burstyn) küçük bir kız çocuğuyken yaşadığı Monterey’de “You’ll Never Know” şarkısını söyleyerek selamlıyor bizleri. Tıpkı Oz Büyücüsü’ndeki Dorothy’nin şarkı söylediği sahnede olduğu gibi. Bir başka benzerlik ise film boyunca her iki karakterin de evlerinden uzakta olmalarıdır.

           Alice otuz beş yaşında evli ve bir çocuk annesi çalışmayan bir kadındır. Bir gün beklenmedik bir şey olur ve kocasının öldüğü haberini alır. Bu durum, alice ve oğlu Tommy’nin (Alfred Lutter) hayatlarında yeni bir sayfa açılacağının işaretidir. Eşinin vefatı üzerine Alice oğlunu da yanına alıp, şarkı söyleyebileceği bir iş bulabilmek için arabasına atlar ve yeni bir hayata doğru yola çıkar. Elbette hiçbir şey kolay olmayacaktır. Bu aşamadan sonra erkek toplumunun nezdinde dul bir kadın olan Alice’in ayakta kalma mücadelesi başlar.

        Filmdeki performansı Ellen Burstyn’a 1974 yılı En İyi Kadın Oyuncu Oscar’ını kazandırır. Filmde Alice’in oğlunu canlandıran Alfred Lutter’in performansı da gerçekten çok başarılı. Ayrıca yardımcı rollerde iki sürpriz isim Ellen Burstyn’a yardım ediyor: “Ben” rolünde Harvey Keitel ve Tommy’nin kız arkadaşı “Audrey” rolünde göz kamaştırıcı performansıyla henüz on iki yaşında olan Jodie Foster. Martin Scorsese, Jodie Foster’ın performansını çok beğenmiş olacak ki iki yıl sonra çekeceği ve sinema tarihinin unutulmazları arasına girecek olan “Taxi Driver (1976)”[2] filminde “Iris” rolünü yine ona verecektir.

Film aynı zamanda bir yol filmi olarak da değerlendirilebilir. Bu yönüyle de bana Thelma&Lousie (1991)[3] filmini hatırlattı.

        Benim için keyifli bir seyir oldu. Bir kadın olarak Alice için kimi zaman üzüldüm, kimi zaman onu eleştirdim (Eleştiri, yönetmenin bazı yerlerde hissettirdiği “kadın”ları, bir erkeğin varlığı ve desteği olmadan konumlandıramıyor oluşu için), kimi zaman da ikimiz arasında ortaklıklar buldum. İzlenebilir, sıcak ve yalın bir film. Keyifli seyirler.

                                                         

Filmin Künyesi

Filmin Adı: Alice Doesn't Live Here Anymore

Yönetmen: Martin Scorsese

Oyuncular: Ellen Burstyn, Kris Kristofferson, Alfred Lutter, Harvey Keitel, Jodie Foster

Yapım: 1974

Süre: 107 dk

http://www.imdb.com/title/tt0071115/

---

[1] http://www.imdb.com/title/tt0032138/

[2] http://www.imdb.com/title/tt0075314/

[3] http://www.imdb.com/title/tt0103074/

It's a Wonderful Life

              Frank Capra’nın 1946 yapımı bu siyah beyaz noel filmi alışageldiğimiz noel filmlerinden biraz farklı. Filmimiz bize umudunu kaybetmiş bir adamın hikayesini anlatıyor. Bu adam George Bailey (James Stewart) adında babasının işini sürdüren ve hayatı boyunca doğduğu yer olan Redford Falls’dan hiç ayrılmamış dışardan son derece “sıradan” görünen ve bu sıradanlığı umutsuzlukla kesişen bir aile babası.

              Capra, filmin bu olağan gidişine cennette George hakkında konuşan iki meleği dahil ederek eğlenceli ve fantastik bir öge katıyor. Kanadı olmayan Clarence (Henry Travers) adlı bir melek kanatlarına kavuşmak şartıyla noel arifesindeki bu umutsuz adama umut vermekle görevlendiriliyor. Görev sayesinde bizler de meleğin gözünden George’un hayatındaki önemli noktaları izlemeye başlıyoruz.

                                         

             Yönetmenin hikaye anlatımı son derece güzel fakat 130 dakikalık süre biraz uzun kalmış gibi duruyor. James Stewart ise oyunculuk kabiliyetinin parlaklığı ile filmin izlenilebilirliğini artırıyor.

             Hikayenin kalbindeki ana nokta sahip olduğumuz yaşamların aslında o hep hayalini kurduğumuz “öteki hayat”lardan daha kötü olmadığı fikri üzerinde şekilleniyor. Melek, George’un bütün ümidini kaybettiği ve son çare olarak intiharı gördüğü anda onu hiç doğmamış ve dolayısıyla hiç yaşamamış olduğu Bedford’la tanıştırıyor. George bu hiç var olmadığı Bedford’da hiçbir şeyin güzel gitmediğini ve aslında oradaki insanların hayatına dokunarak, onların yaşamının bir parçası olarak çok şey var etmiş olduğunu görüyor. Melek George’a kaybettiği umudu geri verirken kendi de kanatlarına kavuşuyor.

              Finalde, sahip olduğu hayatın “harika bir hayat” olduğunu anlamış olan yeni George umutla ailesine ve onu sevenlerine sarılıyor. Bu umutlu finali izlerken benim de yüzümde bir tebessüm oluştu, zaman zaman durup sahip olduklarımız için teşekkür etmemiz gerektiğini hatırlayarak.

             Bu filmi sevdiklerinizle izleyin ve bütün umutsuzlara önerin, lütfen. Keyifli seyirler!

Filmin Künyesi

Filmin Adı: It's a Wonderful Life

Yönetmen: Frank Capra

Oyuncular: James Stewart, Donna Reed, Lionel Barrymore, Thomas Mitchell

Yapım: 1946

Süre: 130 dk 

http://www.imdb.com/title/tt0038650/